وقتی بانک مرکزی نرخ بازدهی را برای اوراق قرضه دولتی تعیین می‌کند، می‌گوییم که بانک مرکزی به سیاست کنترل منحنی بازدهی روی آورده است. سیاست کنترل منحنی بازدهی از سیاست‌های غیرمتعارف است. تحت این سیاست، بانک مرکزی هدف خاصی را برای نرخ بهره با سررسید مشخص تعیین می‌کند و برای نگه‌داشتن بازدهی در هدف مورد نظر هم تا جایی که لازم باشد اقدام به خرید اوراق قرضه دولتی می‌کند. با این کار بانک مرکزی منحنی بازدهی را کنترل می‌کند و ثبات را به بازار نرخ بهره باز می‌گرداند.
سیاست کنترل منحنی بازدهی جایگزینی برای سیاست تسهیل مقداری پول (QE) است. اما سیاست کنترل منحنی بازدهی چگونه کار می‌کند؟
فرض کنید شرکت اپل به عنوان تولید کننده آیفون، گوشی جدیدی را طراحی کرده است. نه تنها گوشی آیفون امکانات جدیدی دارد، بلکه شرکت اپل هم به خریداران این گوشی سالانه ۱۰ دلار و به مدت دو سال پرداخت می‌کند. پس اگر شما گوشی آیفون را به قیمت ۱۰۰۰ دلار خریداری کنید، برای دو سال آینده هر سال ۱۰ دلار شرکت به شما هدیه خواهد داد. بازدهی گوشی آیفون در این مثال برابر ۱ درصد است. برای به دست آوردن درصد بازدهی کافی است که ۱۰ دلار را به ۱۰۰۰ دلار تقسیم کنید.
حال بانک مرکزی می‌خواهد که قیمت گوشی آیفون در ۱۰۰۰ دلار بماند. یا به طور دقیق‌تر می‌خواهد بازدهی ۱ درصدی این گوشی را حفظ کند. برای این کار باید قیمت آیفون در ۱۰۰۰ دلار باقی بماند. اما بعد از مدتی مشتریان آیفون به این نتیجه می‌رسند که این گوشی از سایر گوشی‌های موجود در بازار ضعیف‌تر است و می‌خواهند هر چه زودتر آن را بفروشند. تعداد فروشندگان به حدی زیاد می‌شود که خریداری در قیمت ۱۰۰۰ دلار پیدا نمی‌شود و به ناچار قیمت گوشی از ۱۰۰۰ دلار به ۸۰۰ دلار کاهش می‌یابد. از آنجایی که شرکت اپل هنوز هم به ازای هر سال ۱۰ دلار به خریداران گوشی پرداخت می‌کند، بازدهی گوشی آیفون در قیمت ۸۰۰ دلار به ۱.۲۵ درصد در سال می‌رسد.
بانک مرکزی با چنین بازدهی موافق نیست و می‌خواهد به هر قیمتی که شده بازدهی را به ۱ درصد بازگرداند. به همین دلیل بانک مرکزی وارد بازار می‌شود و تمامی گوشی‌های آیفون به فروش گذاشته شده را می‌خرد تا قیمت آیفون دوباره به ۱۰۰۰ دلار برسد و بازدهی هم ۱ درصد شود. حال به جای گوشی آیفون، اوراق قرضه با سررسید ۲ سال را در نظر بگیرید. این همان کاری است که بانک مرکزی در زمان اجرای سیاست کنترل منحنی بازدهی اجرا می‌کند.
سیاست کنترل منحنی بازدهی (YCC) چیست؟
